ŞEKERLER

Tarihçe ve Tanım

Şeker ilk olarak M.S. 1. yüzyılda Hindistan’da şeker kamışından üretildi ve 11. yüzyılda Avrupa’ya ulaştı. Başta lüks bir ürünken, seri üretim sayesinde yaygınlaştı. Günümüzde şeker endüstrisinin değeri 13.5 milyar doları aşmaktadır.

Şeker bir karbonhidrattır ve meyve ile sebzeler dahil birçok gıdada doğal olarak bulunur. Vücudumuzun enerji için glikoza ihtiyacı vardır. Ancak ilave şekerler, vücudun ihtiyacı olmayan ve doğal olarak bulunmayan şeker türleridir.

Fazla Şeker Tüketiminin Etkileri

Toplum olarak şeker tüketimimiz çok fazladır. Bu, obezite, diyabet, kalp, böbrek ve diğer sistemik hastalıkların artmasına neden olmaktadır.

• Günlük enerji alımının %5’inden fazlası şekerden olmamalıdır.

• Kalorilerinizin %20’sinden fazlasını ilave şekerden alırsanız, kalp hastalığı riskiniz artar.

Vücuttaki Sistemlere Etkileri

1. Dolaşım Sistemi

Şeker arter duvarlarında plak birikimini tetikleyerek koroner arter hastalığına ve yüksek tansiyona neden olabilir.

2. Böbrekler

Uzun süreli yüksek şeker, böbrek damarlarına zarar verir. Su şekeri takip ettiğinden gece idrar ihtiyacı azalabilir.

3. Beyin

Yüksek kan şekeri bilişsel işlevleri bozar, hafıza ve düşünmeyi etkiler, felç ve bunama riskini artırır. Gece terlemeleri ve uyku sorunlarına yol açabilir.

4. Akciğerler

Yüksek şeker, astım komplikasyonlarına ve pulmoner fibrozis riskine neden olabilir.

5. Pankreas

İnsülin üretiminde görevli organ olan pankreas, yüksek şekere karşı direnç geliştirerek Tip 2 Diyabet ve pankreas kanseri riskini artırır.

6. Ağız ve Dişler

Şeker, tükürükteki bakterileri artırarak diş çürükleri, diş eti hastalıkları ve ağız kokusuna neden olur.

7. Sindirim Sistemi

Yüksek şeker vagus sinirine zarar vererek reflü, gecikmiş mide boşalması ve besin emiliminde bozulma (kalsiyum, magnezyum, D vitamini vb.) gibi sorunlara yol açar.

8. Gözler

Yüksek şeker bulanık görme, ilerleyen süreçte diyabetik retinopati ile sonuçlanabilir.

9. Cilt

Kan akışını azaltır, yara iyileşmesini geciktirir. Elastikiyet kaybı, kırışıklık, akne, ülser ve döküntülere neden olabilir.

10. Kas ve Sinirler

İltihaplanmaya neden olabilir, kas ağrısı ve sinir problemleri oluşabilir.

11. Karaciğer

Yağlı karaciğer hastalığı riskinde artış görülür.

12. Cinsel Organlar

Erkeklerde erektil disfonksiyon, kadınlarda ise vajinal kuruluk gelişebilir.

İnsülin Direnci ve Metabolizma

Aşırı şeker ve karbonhidrat tüketimi insülin artışına, zamanla ise insülin direncine neden olur. Bu durum metabolizmayı yavaşlatır ve kilo vermeyi zorlaştırır.

Beyin ve İştahta Etkiler

Şeker beyni etkileyerek iştahı artırır. Sürekli yeme isteğine neden olur, doyma sinyalleri baskılanır.

Önerilerimiz

• Sıvı tüketiminde suyu tercih edin, nane veya meyve ile tatlandırabilirsiniz.

• Şekerli içeceklerden uzak durun.

• Kahve/çaya eklediğiniz şekeri azaltın.

• Etiket okuyun.

• Tatlı isteğinizi meyve ile bastırın.

• Paketli gıdalardan uzak durun.

• Kırmızı et yerine somon, yoğurt, sebze, tam tahıl, fındık, brokoli, avokado gibi besinleri tercih edin.

• Ev yapımı salata sosları kullanın.

• Egzersiz, glikoz tüketimini artırır ve kiloyu dengeler.

• Kan şekeri seviyenizi izleyin.

Şekerin Kısıtlanmasının Faydaları

• Ruh haliniz iyileşir

• Enerjiniz artar

• Hafızanız gelişir

• Göbek yağınız azalır

• Uykunuz düzelir

• Diyabet riski azalır

• Cildiniz ve yüzünüz canlanır

• Diş sağlığınız iyileşir

• Ağız kokusu azalır

• Kilonuz düşer

• Yaşlanma yavaşlar

• Bağışıklığınız güçlenir

• Libido artar

• Vücut yağ oranı azalır

Ne kadar az şeker, o kadar sağlıklı bir siz!

Genel Öneriler

• Beslenmede ilave şekerler toplam kalorinin %10’unu, tercihen %5’ini geçmemeli

• Şekerli içecek ve işlenmiş gıdalardan uzak durun

• Meyve suyu tüketimi sınırlandırılmalı

• Akdeniz diyeti ile dengeli beslenme

• Yeterli su tüketimi alışkanlığı

• Kilo dengesini korumak

• Sigara ve alkolden uzak durmak

• Haftada birkaç gün düzenli egzersiz